Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ -WWI

 Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος  – 1914-1919 (Όχι σκληρές εικόνες)

Ας πιάσουμε τον παλμό του κόσμου από το 1900 μέχρι την έναρξη  Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με μερικά hints: 

O Einstein αναπτύσσει την γνωστή θεωρία που βλέπουμε σε μπλουζάκια E = mc²

Έχουμε σεισμογράφο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και τα πρώτα air condition (Willis Carrier)- δεν ξέρω γιατί τα έβαλα μαζί αυτά τα 2

Έχουμε τη ραδιενέργεια από τους Κιουρί και τη θεωρία των κβάντων (Πλάνκ)

Έχουμε γραμμόφωνο (νταν νταν νταν NTAN)

Έχουμε Edison με ότι αυτό συνεπάγεται (βέβαια εγώ είμαι #TEAMTESLA)

Υπάρχει φωτογραφική μηχανή, ζέπελιν, γραφομηχανή, πιάνο, και κάτι σαν jukebox

Ο κ. Χένρυ Φορντ έχει παρουσιάσει στην αγορά κάποια μοντέλα αυτοκινήτων

Έχουμε Πικάσο και Μονέ και Πισάρο και Ροντέν και Ρενουάρ και τον Κλίμτ

Έχουμε Ραχμάνινοφ και Στράους (αν ρωτήσω τον πατέρα μου θα μου πει κι άλλους της εποχής αλλά εγώ μόνο αυτούς ήξερα!)

Έχουμε τους αδελφούς Ράητ και τα αεροπλανάκια τους

Και τέλος έχουμε τον Φρόυντ! δεν κρατιέμαι αλήθεια:

Είναι λοιπόν μια εποχή που δεν της λείπει τίποτα. Τεχνολογία, πολιτισμός, οικονομία, τέχνες, μόδα. Μια εποχή που έδειχνε πως όλα πάνε μια χαρά! Αλλά klein, δεν έχει σημασία μόνο να κάνεις εμπόριο, σημασία έχει να είσαι ο καλύτερος στο εμπόριο, είπε η Γερμανία. Oh mon Dieu, όχι, να έχεις το μονοπώλιο του εμπορίου, αυτό έχει σημασία, είπε η Γαλλία κλείνοντας το μάτι στην Αγγλία. Μα τί λέτε ρε (δεν ξέρω κάτι στη γλώσσα τους, οπότε «Ρε»), ρώτησε η Αυστροουγγαρία κοιτώντας στα μάτια τη Ρωσία με βλέμμα που σκοτώνει (too soon?). Και το φοβερό ήταν πως ο κόσμος ήταν εφησυχασμένος, σε φάση «δεν πρόκειται μωρέ να γίνει πόλεμος, δεν συμφέρει κανέναν, όλα καλά θα πάνε». Και μετά μπαμ ξεκινάει ο πόλεμος με όλο τον εξοπλισμό πανέτοιμο (μα πού βρέθηκαν όλα αυτά τα τανκς και τα όπλα αναρωτιέμαι) και τα καίει όλα συθέμελα- καλά πήγε και αυτό. 

Θέλω να ξεκαθαρίσω πως δεν είμαι ιστορικός οπότε δεν μου επιτρέπεται κιόλας να μπω σε βάθος αναλύοντας τις αιτίες (Μαθηματικά ΒΕΒΑΙΟ πως θα πετάξω μπαρούφα αν το κάνω), είμαι όμως ένας άνθρωπος από τους πολλούς, που τα μπερδεύουν όλα μεταξύ τους. Ο σκοπός μου λοιπόν είναι να εξηγήσω τα γεγονότα όπως θα τα εξηγούσα σε ένα παιδί, σαν μια φωτογραφική απάντηση στο «Τί έγινε στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο;» ώστε να μπορείτε ανενόχλητοι να κάνετε τους έξυπνους στις παρέες σας.

Πρέπει να έχουμε στο νου μας το εξής, και ας είναι αυτονόητο. Ένας πόλεμος δεν έχει ακριβώς ημερομηνία έναρξης. Δεν σκάνε 2 χώρες και λένε «λοιπόν από αύριο πόλεμο, 3 η ώρα στο παρκάκι με την παρέα σου». Αντιθέτως, γίνεται μια δολοφονία από ‘δώ (Φραγκίσκος Φερδινάνδος), λίγο μια χώρα ψιθυρίζει για κάτι εδάφη της(Γαλλίαà Γερμανία), λίγο ένα προκλητικό πολεμικό καραβάκι αναστατώνει (Γερμανία), λίγο κάποιοι τσινάνε για ανεξαρτησία (Σερβία, Αλβανία, Βουλγαρία κλπ) ε, και δεν θέλει και πολύ να αρχίσουν να τρώγονται όλοι με όλους. 

Οι πόλεμοι είναι περίπλοκοι, πραγματικά περίπλοκοι. Ο ένας μαλώνει με τον άλλο και μετά ζητάει βοήθεια από έναν άλλο και μετά ένας τρίτος τσατίζεται γιατί θέλει και εκείνος να παίξει, και ο τελευταίος μπαίνει αναγκαστικά γιατί ξέρει ότι he is next (συνολικά 60 κηρύξεις πολέμων). Μοιάζει λίγο με σχολική τάξη ή μου φαίνεται;

Πάμε τώρα για ένα βασικό και επιδερμικό ξεκαθάρισμα. Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος σημαίνει:

ΑΝΤΑΝΤ (Βρετανία-δηλαδή και όλες οι αποικίες της, Γαλλία, Ρωσία, Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο, Βέλγιο, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κίνα, Αρμενία)

VS

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ (Γερμανική Αυτοκρατορία, Αυστροουγγαρία, Βουλγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία)

Ποιος κέρδισε; ΚΑΝΕΝΑΣ. Κανένας δεν κέρδισε. Kανένας δεν κερδίζει σε μια τέτοια τραγωδία. Όλοι οι εμπλεκόμενοι εξαθλιώνονται, πεινάνε, πονάνε και είναι ψυχολογικά και σωματικά τραυματισμένοι για πάντα. Δεν είναι stratego με πιόνια, είναι 18,6 εκατομμύρια νεκροί. Αλλά αν ρωτάτε ποιος έκανε πίσω, ναι οκ, θα απαντήσω οι Κεντρικές Δυνάμεις έκαναν πίσω και τους επιβλήθηκαν κάποιες συνθήκες καθόλου ευνοϊκές (αυτό που ακούμε συχνά ότι η Γερμανία εξευτελίστηκε).  Αν με ρωτάτε δεν ξέρω αν έφταιγαν οι Κεντρικές Δυνάμεις για αυτόν τον πόλεμο, αλλά ξέρω σίγουρα ότι έφταιγε ο Ιμπεριαλισμός και ο απεριόριστος Εθνικισμός.

Και τώρα έρχεται η στιγμή που όλοι περιμέναμε για να ανατριχιάσουμε. Γιατί «η ζωή εν τάφω»; Υπάρχει ένα υπέροχο βιβλίο του Στρατή Μυριβήλη που ονομάζεται «η ζωή εν τάφω», το οποίο αναφέρεται στον πόλεμο των χαρακωμάτων, τον Α’ Παγκόσμιο δηλαδή (στο δυτικό μέτωπο), όπου τάφος είναι τα χαρακώματα. Συγκλονιστικό. Η ζωή στα χαρακώματα. Σκεφτείτε δυο αντίθετα στρατόπεδα, που έχουν σκάψει στο έδαφος λωρίδες χαντάκια (μέχρι και 765 χιλιόμετρα) μέσα στις οποίες οι στρατιώτες περνούσαν πάααρα πολύ καιρό (μήνες,χρόνια!). Ανάμεσα στα δυο στρατόπεδα υπήρχε μια ζώνη ψιλοουδέτερη και οι μέρες περνούσαν ανταλλάσσοντας πυρά (οι στρατιώτες έχαναν το χώρο και το χρόνο από τα ατελείωτα πυρά), και προσπαθώντας να φτάσει ο ένας στην πλευρά του άλλου (δηλαδή έβγαινε κάποιος στην ουδέτερη ζώνη, τον πυροβολούσαν επιτόπου και απλά το νεκρό σώμα έμενε ανάμεσα στα 2 στρατόπεδα και το πατούσαν οι επόμενοι και οι επόμενοι πατούσαν τους προηγούμενους κλπ) απλά δεν υπήρχε έκβαση. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό, μέσα εκεί ζούσαν με ατίθασα ποντίκια, με ατελείωτες αρρώστιες, με λάσπες και νερά μέχρι τη μέση, κλεισμένοι και εγκλωβισμένοι, άγρυπνοι και τρομαγμένοι. Το ξαναλέω, για χρόνια.

Φτάνω πάλι στο σημείο να μην έχω λόγια. Η ανθρωπότητα σιχάθηκε, πόνεσε, ταράχθηκε. Αυτός θα ήταν ο τελευταίος πόλεμος που θα γινόταν ποτέ, είπαν. Δεν θέλουμε ποτέ να ξαναζήσουμε αυτήν την κόλαση είπαν.

Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία.

Friedrich Hegel